Kredyty: konsumenckie, hipoteczne, odnawialne… coraz chętniej pożyczamy pieniądze. Niezależnie od tego, czy pożyczamy je od osoby prywatnej, np. od sąsiada, czy zaciągamy kredyt w banku, powinniśmy kierować się kilkoma zasadami, które mogą uchronić nas, kredytobiorców, przed nieprzyjemnościami. Co jest najważniejsze?

– Przede wszystkim – brak pośpiechu. Podpisanie nawet najlepiej skonstruowanej umowy pod presją czasu może spowodować, że przeoczymy ważny szczegół, bądź narazimy się na dodatkowe koszty. Warto także dokładnie sprawdzić firmę, od której chcemy pożyczyć gotówkę. W przypadku pożyczki od bliskiej osoby – ustalmy jasne warunki i najlepiej spiszmy umowę – podpowiada Michał Gromek z Lendico, platformy social lending.

Jednak często sami możemy być poproszeni o udzielenie pożyczki. Przy okazji zaś możemy zarobić na odsetkach i z czasem traktować to jako źródło dodatkowego dochodu. Niezależnie jednak, czy wyświadczamy komuś przysługę, czy traktujemy pożyczanie pieniędzy jako inwestycję, warto pamiętać o kilku zasadach.

Pożyczamy od kogoś

1. Upewnij się, że spłacisz dług

Pierwsza zasada może się wydać banalna, lecz część osób pożyczających pieniądze nie myśli w momencie zaciągania długu o swoich możliwościach finansowych. Niezależnie zaś od tego, czy pożyczki udziela nam bank, czy członek rodziny – zawsze liczy na zwrot zaciągniętego zobowiązania. Dlatego wnioskujmy o taką kwotę, którą będziemy w stanie spłacić bez większych wyrzeczeń.

Instytucje finansowe mogą posiłkować się określeniem zdolności kredytowej pożyczkobiorcy i na podstawie jego dochodów i wydatków ustalić maksymalną miesięczną ratę, jaka jest możliwa do spłacenia. Jeśli planujemy pożyczkę od kogoś bliskiego, warto spisać wszystkie wydatki i zobowiązania, a następnie spróbować samemu wyliczyć swoją zdolność kredytową i mierzyć finansowe siły na zamiary.

2. Czytaj drobny druczek

Z badania przeprowadzonego przez TNS na zlecenie Centrum Prawa Bankowego i Informacji wynika, że aż 58 procent Polaków nie czyta umów finansowych w ogóle lub czyni to bardzo pobieżnie. Gdy nie zapoznamy się bardzo dokładnie ze wszystkimi zastrzeżeniami i tzw. drobnym drukiem, może się okazać, że pożyczka wiąże się ze znacznie większymi kosztami, niż było to opisane np. w reklamie. Lepiej więc poświęcić nieco czasu i gruntownie przestudiować dokumenty.

Dochodzenie swoich praw w przypadku nieścisłości jest bardzo trudne, ponieważ umowę podpisaną uznaje się za przeczytaną i – co najważniejsze – zrozumianą. W myśl zasady „nieznajomość prawa szkodzi”, warto wyjaśnić wszystkie wątpliwości jeszcze przed złożeniem podpisu. W ubiegłym roku 7 instytucji, w tym Narodowy Bank Polski oraz Ministerstwa Finansów i Sprawiedliwości, zainicjowały akcję „Zanim podpiszesz”, która promuje rozważną postawę przy zawieraniu umów finansowych.

3. Pytaj i proś o dodatkowe informacje

Pożyczając pieniądze zarówno w bankowym okienku, czy też na platformie online (np. pożyczek społecznościowych – social lending) klient ma pełna prawo zadawać pytania i otrzymać na nie wyczerpującą odpowiedź. Przed podpisaniem umowy pożyczkowej, w myśl ustawy o kredycie konsumenckim, pożyczkobiorca musi otrzymać wyszczególnienie wszystkich kosztów kredytu, łącznie z ewentualnymi ubezpieczeniami lub opłatami dodatkowymi.

Wszelkie niejasności zawsze warto wyjaśnić na miejscu, zaś jeśli umowa zawierana jest przez Internet – pytanie można zadać za pośrednictwem adresu mailowego lub infolinii.

4. Poszukaj dobrej oferty nie tylko w bankach i „chwilówkach”

Pieniądze można bezpiecznie pożyczyć nie tylko w banku. Na rynku funkcjonują także serwisy pożyczek społecznościowych, które umożliwiają użytkownikom zainwestowanie w projekty pożyczkowe innych ludzi poprzez pożyczenie im pieniędzy.

Warto wybrać taką platformę, która nie tylko współpracuje z Krajowym Rejestrem Długów, czy Biurem Informacji Gospodarczej, lecz także sprawdza zdolność kredytową. Pożyczkobiorca może tym samym czuć się bezpiecznie i otrzymać pieniądze z oprocentowaniem niższym, niż w tradycyjnych bankach. Poza tym warto zwrócić uwagę na to, czy platforma zapewnia anonimowość użytkowników i bezpieczeństwo ich danych – w ten sposób możemy uniknąć sytuacji, że informacje o naszych finansach dostaną się w niepowołane ręce. Wreszcie powinniśmy sprawdzić, czy zaciągając pożyczkę będziemy objęci Ustawą o kredycie konsumenckim. Dzięki temu mamy do dyspozycji szersze prawa, np. dotyczące maksymalnego oprocentowania pożyczki, informacji o jej warunkach i zawarcia umowy.

5. Pożyczka od sąsiada także jest opodatkowana

Każde pożyczone pieniądze powinny podlegać opodatkowaniu, nawet jeśli pożyczamy je od bliskich, za wyjątkiem tzw. pierwszej grupy podatkowej (np. małżonek, dziecko, rodzic, dziadek, wnuk, rodzeństwo); wtedy do określonej kwoty pożyczka jest zwolniona z dodatkowych opłat. Podatek w wysokości 2 procent pokrywa pożyczkobiorca, który jest zobowiązany zgłosić ten fakt w Urzędzie Skarbowym na właściwym druku. Taki obowiązek nie ciąży jednak na tych, którzy zaciągają pożyczki w serwisach social lending.

Jak fiskus może dowiedzieć się o zaciągniętej pożyczce? Podatnik może zostać wezwany do złożenia wyjaśnień w przypadku, gdy np. kupi samochód, na który teoretycznie nie miał środków. W takim przypadku zostaną nałożone stosowne kary, a nawet grzywna.

6. Zalegasz? Nie uciekaj!

Jeśli pomimo dobrze zaplanowanej pożyczki, będziemy mieli kłopoty z jej terminową realizacją, zawsze powinniśmy zareagować jak najszybciej. Większość instytucji udzielających kredytów jest skłonne do wydłużenia okresu kredytowania lub innych działań, które pomogą w spłacie zadłużenia.
Ważne jednak, aby nie czekać z negocjacjami do momentu, gdy zostaniemy zarejestrowani w rejestrze dłużników lub grozi nam zajęcie komornicze. Kiedy pojawią się pierwsze sygnały braku płynności finansowej, należy skontaktować się z pośrednikiem kredytowym lub bankiem i wspólnie poszukać rozwiązania.